Sırtlanlar ve İnsanlar Benzer Göç Modellerini İzlemiş

Evrim tarihi ve tarihöncesi sırtlan göçleri ile ilgili yapılan çalışmalar, sırtlanlar ve insanlar arasında şaşırtıcı bir benzerlik ortaya koydu. Sonuçlar ayrıca 100.000 yıl önce insanların sırtlan popülasyonu üzerinde zararlı etkisi olduğu gösterdi.

Tarihöncesi insanlar Afrika’dan ilk defa 2 milyon yıl önce ayrıldı. Araştırmacılar bir süredir bunun farkındaydı fakat yapılan yeni çalışmalarda görünüşe göre sırtlanların da aynı zamanda Afrika’dan ayrıldığı ortaya koyuldu.

Araştırmacılardan Kopenhag Üniversitesi doktora sonrası araştırmacısı Michael Westbursy, insanlar ve sırtlanlar arasında benzerlikler olduğunu söylüyor.

 “Yapmış olduğumuz yeni çalışmalar gösteriyor ki tarihöncesi insanlar ve sırtlanlar Afrika’dan yaklaşık olarak aynı zamanda ayrıldı. İnsanlar gibi benekli sırtlanlar da geniş ve karmaşık bir kıtalar arası göç modeline sahipti. Afrika ve Avrasya arasında tekrarlanan gen akış olayları gözlemledik.”

Postam ve Kopenhag Üniversitesi araştırmacıları işbirliği yaparak Afrika’da bulunan iki modern sırtlan türünün ve nesli tükenmiş Avrupa ve Asya fosillerinin tüm genomunu diziledi.

Ayrı soylar

Önceden iki tür olan mağara sırtlanları ve benekli sırtlanların evrimsel olarak yakın ilişkili iki soy olduğuna inanılırdı. 15 yıl önce yayınlanan DNA analizleri iki tür sırtlan soyunun genetik olarak birbirine karışmış olduğunu gösterdi. Bugün teknolojik gelişmeler sayesinde araştırmacılar, daha çok veri elde edebildi ve bu sayede genetik karışmanın sınırlı olduğu sonucuna varıldı. Böylece yeni çalışmalar antik ayrımı ortaya koydu.

Michael Hofreit uzun zamandır çözülemeyen konulara ışık tutulduğunu söylüyor.

“Mağara sırtlanları ve benekli sırtlanların arasındaki ilişki morfolojik olarak ya da kısa mitokondrial DNA dizileme verileri tartışılarak onlarca yıl çözülemedi. Bu çalışmalar paleogenom analizlerini çok iyi bir şekilde örneklendirdi.”

Kıtalararası göç modellerinde tarihöncesi sırtlanlar insanlar ile bazı benzerlikler gösterirken, araştırmacılar modern insan türü Homo sapiens‘in sırtlanlar üzerinde zararlı etkileri olduğuna dair işaretler buldu.

Kopenhag üniversitesi Biyoloji Departmanı Asistan Profesörü Rasmus Haller zararlı etkiyi verilere dayanarak belirtiyor: “Tarihsel popülasyon boyutları 100.000 yıl önce benekli sırtlanlar ile insanlar arasında negatif korelasyon göstermekte ve benzer durum insanlar ve otçullar arasında da görüldü.”

Profesör Rasmus ek olarak, insanların son buzul çağda mağara sırtlanlarının yok olmasında da rol aldığını açıklıyor. Bu, sırtlan ve insanların birlikte yaşamasının, tıpkı diğer büyük memelilerde olduğu gibi insanlar daha geliştikçe iyi bir durum olmaktan çıkıp kötüye doğru gittiği anlamına geliyor.

Araştırmacılar tarihöncesi kıtalararası etkileşimlerin hangi yönde ve ne zaman olduğunu tartışıyorlar. Michael Westbury bu tartışmayı şöyle açıklıyor:

“Sonuçlarımız, muhtemelen iklim değişikliğine bir yanıt olarak birkaç türün aynı anda az ya da çok göç ettiği dalgalarda hayvan göçünün meydana gelebileceği hipotezine uyuyor. Bu hipotezi doğrulamak için daha fazla karşılaştırmalı çalışmaya ihtiyaç var.”

---

Makale: Westbury, M. V., Hartmann, S., Barlow, A., Preick, M., Ridush, B., Nagel, D., … & Ludwig, A. (2020). Hyena paleogenomes reveal a complex evolutionary history of cross-continental gene flow between spotted and cave hyena. Science Advances, 6(11), eaay0456.